Γιατί να κάνει κάποιος Ψυχοθεραπεία

Ακόμη και σήμερα, 80 χρόνια μετά το θάνατο του ιδρυτή της ψυχαναλυτικής σχολής, Sigmund Freud, η ψυχοθεραπεία θεωρείται από πολλούς ταμπού.

Τρελός είμαι να πάω σε ψυχολόγο;
Ο φίλος σου είναι ο καλύτερος ψυχολόγος.
Τι να μου κάνει εμένα ο ψυχολόγος;

Είναι φράσεις που ακούμε συχνά.

Γιατί να μπει κάποιος σε μία διαδικασία Ψυχοθεραπείας ίσως χρονοβόρα, ακριβή, και καμιά φορά και δύσκολη;

Στα πλαίσια της ειδίκευσής μου στην ψυχοθεραπεία Gestalt, όπως και στις υπόλοιπες ψυχοθεραπευτικές σχολές, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προσωπική ψυχοθεραπεία.

Εκείνη την εποχή δεν θεωρούσα πως πραγματικά χρειαζόμουν θεραπευτική δουλειά, όμως σήμερα είμαι βέβαιη πως η ψυχοθεραπεία είναι η καλύτερη "επένδυση" που έχω κάνει για μένα.

Ξεκίνησα με αμφιβολία και φόβο και συνέχισα γιατί μες στο σκοτάδι της αμφισβήτησης υπήρχε κι ένα μικρό φως ελπίδας, μια αίσθηση ότι: "κάτι θα βγει, κάτι καλό γίνεται εδώ".

Αυτή η εμπιστοσύνη στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας και στη σχέση που δημιουργούμε με τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας χτίζεται σταδιακά και είναι απαραίτητος ο φορέας της αλλαγής.

Το άτομο που μπαίνει στην θέση του θεραπευόμενου συχνά φοβάται την έκθεση, την κριτική αλλά και την ίδια την αλλαγή που βλέπει να συμβαίνει.

Όλα αυτά αρχικά βρίσκονται εκτός επίγνωσης και καλείται, μέσα από την θεραπευτική σχέση, να τα φέρει στην επιφάνεια. Οι φόβοι του, οι τρόποι με τους οποίους έχει μάθει να λειτουργεί και να σχετίζεται και οτιδήποτε βιώνεται δύσκολο από εκείνο, έρχονται και στη θεραπευτική σχέση, αφού πρωτίστως μιλάμε για μία σχέση.

Αποκτήστε το βιβλίο Εξομολογήσεις ενός ψυχοθεραπευτή, από το βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Ποιες είναι οι διαφορές με οποιαδήποτε άλλη σχέση;

Ο θεραπευτής, μέσα από εκτεταμένη και διά βίου εκπαίδευση, έχει μάθει να ακούει, με σεβασμό στο διαφορετικό, έχει διάθεση να καταλάβει, ακόμη κι αν κάτι του είναι τελείως ξένο, και να λειτουργεί ως εξωτερικός παρατηρητής, που βλέπει αυτά που βρίσκονται εκτός της επίγνωσης του θεραπευόμενου.

Η νοηματοδότηση της παρατήρησης όμως είναι δουλειά του θεραπευόμενου. Ο θεραπευτής δε μπορεί  να γνωρίζει τίποτε παραπάνω για το άτομο από αυτό που βλέπει και ακούει.

O θεραπευόμενος στην ψυχοθεραπεία Gestalt είναι ενεργός συμμετέχοντας της θεραπευτικής διαδικασίας και αναλαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του.

Ο θεραπευτής λειτουργεί σαν συνοδοιπόρος σε αυτό το ταξίδι και διευκολύνει τον θεραπευόμενο να νοηματοδοτήσει την συμπεριφορά, την σκέψη και το συναίσθημά του.

Ο θεραπευόμενος θα χρειαστεί να έρθει σε επαφή με τους φόβους του και να αποδεχθεί την ευαλωτότητά του. Όσο δουλεύουμε μέσα από την θεραπευτική σχέση την αποδοχή, παρατηρούμε πως ο φόβος μειώνεται. Όσο του δίνουμε χώρο να εκφραστεί και δεν προσπαθούμε να τον κρύψουμε, τόσο αυτός απαλύνεται.

Αυτή είναι η παράδοξη θεωρία της αλλαγής, για την οποία συζητάμε στην ψυχοθεραπεία Gestalt, που συρρικνώνεται σε: όσο προσπαθώ να αλλάξω, δεν αλλάζω.

Η αλλαγή έρχεται, όταν σταματήσω να προσπαθώ.

Είναι αδύνατο να αναγκάσουμε τον φόβο να φύγει, μπορούμε όμως να τον δούμε και να τον ακούσουμε, να αποκτήσουμε δηλαδή επίγνωση.

Η αλήθεια είναι ότι η διαδικασία της ψυχοθεραπείας δεν είναι εύκολη.

Ο θεραπευόμενος καλείται να "ξε-μάθει" τρόπους που τον έχουν στηρίξει κατά την διάρκεια της ζωής του ενώ παράλληλα είναι και ο λόγος που τον έφεραν σε θεραπεία. Αυτοί οι τρόποι στην ψυχοθεραπεία Gestalt λέγονται παγιωμένα μοτίβα και μέσα από αυτά το άτομο αισθάνεται την ασφάλεια του γνώριμου.

Τα παγιωμένα μοτίβα είναι πρώιμες εμπειρίες που δεν έχει «κλείσει» το άτομο γιατί η ανάγκη που είχε στο τότε δεν έχει ικανοποιηθεί.

Οδηγούν στον «καταναγκασμό της επανάληψης», όπου το άτομο προσπαθεί να καλύψει αυτήν την ανάγκη με τρόπους που δεν μπορούν να την ικανοποιήσουν, γιατί ακριβώς χρησιμοποιεί το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς, χωρίς αυτό να είναι στην επίγνωσή του.

Στις Σκιές του Έρωτα, για τους αιρετικούς της αγάπης - Εκδόσεις PSYCHOLOGY.GR:  Αποκτήστε το βιβλίο των Ερώτων, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας.

Για παράδειγμα, ο θεραπευόμενος σχετίζεται με τους άλλους φοβικά, τείνει να γίνεται επιθετικός ή κάνει επαφή μόνο με ορισμένα συναισθήματα. Εφόσον λοιπόν δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη, επιλέγει να αποσιωπήσει και να απευαισθητοποιήσει αυτό που βιώνει.

Επομένως στην ψυχοθεραπεία αναπόφευκτα θα αναδυθούν τα συναισθήματα που σχετίζονται με αυτήν την πρώιμη εμπειρία, όπως είναι ο θυμός, η θλίψη, η απογοήτευση, η ματαίωση ή ο πόνος, που το άτομο είχε κλειδώσει προηγουμένως και είναι πάντα παρόντα.

Το άτομο απλά δεν τα σχετίζει με τους λόγους που τον έφεραν σε θεραπεία.

Είναι πιθανό λοιπόν ο θεραπευόμενος να φοβάται, «να αντιστέκεται», σε αυτήν την αλλαγή.

Αν χαθεί αυτό τα γνώριμο που είναι στο τώρα, τι θα είναι μετά;

Ο θεραπευτής όμως είναι μαζί με τον θεραπευόμενο και θα τον υποστηρίξει να δοκιμάσει καινούριους τρόπους και να πειραματιστεί. Δεν θα τον αφήσει στο κενό, αλλά ο θεραπευόμενος θα μάθει να δημιουργεί κάτι καινούριο εκεί όπου αφήνει το παλιό.

Μέσα από την θεραπευτική σχέση ο θεραπευόμενος θα ανακαλύψει αυτά που βρίσκονταν εκτός επίγνωσης. Θα δει πως το άγνωστο αυτό, που τόσο τον φόβιζε, πόσο γεμάτο με πιθανότητες είναι. Στο τέλος της θεραπείας θα είναι παρόν και θα ζει με ολόκληρο και αυθεντικό τρόπο.

Διαβάστε ακόμη το σχετικό άρθρο: Διακοπή ψυχοθεραπείας - παράγοντες και κίνητρα

Θα ήθελα να κλείσω με μία μεταφορά, που εμπεριέχει ό,τι πιο κοντινό μπορώ να εκφράσω με λόγια για τη συνάντηση στο θεραπευτικό δωμάτιο...

Μία ασφαλής άγκυρα. Ένα λιμάνι πολύβουο, γεμάτο χρώματα και εμπόρους, να πουλάνε τη πραμάτεια τους. Με σκοτεινά σοκάκια, που όταν είμαστε έτοιμοι θα πάμε να εξερευνήσουμε. Με μυρωδιές άγνωστες εώς τότε. Φαγητά εξωτικά, που μπορούμε αν θέλουμε να δοκιμάσουμε. Με ανθρώπους λυπημένους, χαμογελαστούς, ή και αδιάφορους, που μπορεί κάποια συναρπαστική ιστορία να έχουν να μας πουν, ή κάποια πολύ θλιβερή, που να μας κάνει να δακρύσουμε.

Στο χέρι μας είναι να τις ακούσουμε και μετά να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε μαζί τους.

Είναι ένας κόσμος δικός μας, πολύ πιο πλούσιος απ' ότι ίσως φανταζόμασταν. Με όμορφες και άσχημες γωνιές, με χωμάτινους δρόμους και πλακόστρωτα δρομάκια.

Ένας κόσμος ολόκληρος, που μας βοηθάει να γινόμαστε κι εμείς ολόκληροι. Και όταν πάρουμε ό, τι θέλαμε να πάρουμε, μπορούμε να ταξιδέψουμε σε καινούριους προορισμούς. Εκείνο το γεμάτο ζωή λιμάνι όμως, θα είναι πάντα μέσα μας, ανοιχτό να το επισκεφθούμε όποτε θελήσουμε.