Ψυχολογικές θεωρίες των ψυχοφυσιολογικών διαταραχών

Ακρόαση άρθρου......

Οι ψυχοφυσιολογικές διαταραχές είναι διαταραχές με καθαρά σωματικά συμπτώματα, τα οποία μπορεί να συνδέονται με βλάβη των ιστών που συνήθως αφορούν ένα σύστημα οργάνων και που μπορεί να προκληθούν ή να επιδεινωθούν από ψυχολογικούς παράγοντες, όπως το στρες και τα αρνητικά συναισθήματα.

Οι τομείς της ψυχολογίας της υγείας και της συμπεριφορικής ιατρικής ασχολούνται με την κατανόηση του πώς επηρεάζουν την υγεία οι ψυχολογικοί παράγοντες και το στρες που σχετίζεται με αυτούς.

Οι ψυχολογικές θεωρίες προσπαθούν να ερμηνεύσουν την εμφάνιση των ψυχοφυσιολογικών διαταραχών εστιάζοντας σε παράγοντες όπως είναι τα ασυνείδητα συναισθήματα, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, ο τρόπος αντιμετώπισης και  διαχείρισης του στρες.

Ψυχαναλυτικές θεωρίες

Οι ψυχαναλυτικές θεωρίες προτείνουν ότι συγκεκριμένες συγκρούσεις που βιώνει το άτομο και τα αρνητικά συναισθήματα που συνδέονται με αυτές, οδηγούν σε ψυχοφυσιολογικές διαταραχές. Σύμφωνα με τον Franz Alexander που διατύπωσε την θεωρία του θυμού που δεν έχει εκφραστεί ή αλλιώς την θεωρία για τον θυμό που στρέφεται προς τον εαυτό, οι καταπιεσμένες εχθρικές ενορμήσεις δημιουργούν χρόνια αρνητικά συναισθήματα που επιδρούν αρνητικά στην υγεία.

Ο ρόλος του τρόπου σκέψης και της προσωπικότητας

Οι άνθρωποι βιώνουν στρες ως αντίδραση σε ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων και συνθηκών. Τα ίδια ερεθίσματα προκαλούν σε διαφορετικό βαθμό στρες σε διαφορετικά άτομα. Οι διαφορές αυτές σχετίζονται με τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται, αξιολογούν και ερμηνεύουν τα γεγονότα, αλλά και από τους τρόπους αντιμετώπισης που διαθέτουν, ορισμένοι από τους οποίους είναι ωφέλιμοι για την υγεία κι άλλοι όχι.

Οι κίνδυνοι που απειλούν το σώμα δημιουργούν στρες, αλλά και τα αρνητικά συναισθήματα, όπως η μνησικακία, η ανησυχία κ.α. είναι συναισθήματα που δεν υποχωρούν εύκολα και τα άτομο δυσκολεύεται πολλές φορές να τα διαχειριστεί. Τα αρνητικά συναισθήματα αυξάνουν την δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και έτσι μπορεί να διατηρήσουν σε κατάσταση διέγερσης διάφορα συστήματα του σώματος που σχετίζονται με το στρες, αλλά και το ίδιο το σώμα σε μια κατάσταση εγρήγορσης για διαστήματα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που μπορεί να αντέξει.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η εκτίμηση και η αξιολόγηση ενός στρεσογόνου παράγοντα είναι καταλυτική για το πώς και σε ποιο βαθμό θα επηρεάσει το άτομο.

Τα άτομα που εκτιμούν ότι οι εμπειρίες, τα γεγονότα της ζωής και οι συνθήκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν υπερβαίνουν τα αποθέματα των δυνάμεων τους μπορεί να βιώνουν χρόνιο στρες και είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ψυχοφυσιολογικές διαταραχές.

Διαχρονικές έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στο στρες και τις αναπνευστικές λοιμώξεις.

Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας θεωρούνται, επίσης, συχνά υπεύθυνα για αρκετές διαταραχές και κυρίως για την καρδιαγγειακή νόσο. Τα άτομα που βιώνουν χρόνιο και υψηλό επίπεδο αρνητικών συναισθημάτων διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων, ενώ τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητα έχουν συνδεθεί και με την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η προδιάθεση που μπορεί να έχει κάποιος να βιώνει αρνητικά συναισθήματα έχει συνδεθεί με την επιβάρυνση του ανοσοποιητικού συστήματος σε διάφορες συνθήκες, ενώ η αισιοδοξία αποτελεί προβλεπτικό παράγοντα καλύτερης διάθεσης και ισχυρότερου ανοσοποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, τα αισιόδοξα άτομα εκτιμούν και αξιολογούν τις στρεσογόνες καταστάσεις λιγότερο αρνητικά απ΄ ο,τι τα μη αισιόδοξα, κάτι το οποίο οδηγεί σε καλύτερη διαχείριση του στρες και συνεπώς και σε καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Επειδή οι ψυχοφυσιολογικές διαταραχές αποτελούν πραγματικές σωματικές  δυσλειτουργίες, η θεραπεία τους συνήθως περιλαμβάνει φαρμακευτική θεραπεία. Ο στόχος της ψυχοθεραπείας για τις διαταραχές αυτές είναι η μείωση του στρες, του άγχους, της κατάθλιψης και του θυμού.