Δίδαξε το γιο σου να σέβεται τις γυναίκες

Η θεωρία της κοινωνικής μάθησης υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν την κοινωνική συμπεριφορά παρατηρώντας τη συμπεριφορά των άλλων και τις συνέπειες αυτής της συμπεριφοράς, σχηματίζοντας ιδέες για το ποιες συμπεριφορές είναι κατάλληλες, δοκιμάζοντας αυτές τις συμπεριφορές και συνεχίζοντας τες (O'Leary, 1988).

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, η επιθετικότητα δεν είναι αναπόφευκτη, αλλά μάλλον θεωρείται μια κοινωνική συμπεριφορά που μαθαίνεται, διαμορφώνεται μέσα στην οικογένεια και ενισχύεται (Lore & Schultz, 1993).

Είναι γνωστό ότι η κοινωνικοποίηση ξεκινά μέσα στην οικογένεια. Κατά συνέπεια, όλες οι μορφές της βίαιης συμπεριφοράς ξεκινούν μέσα στην οικογένεια. Μελέτες βίαιων εγκληματιών και βίαιων σεξουαλικών παραβατών υποδεικνύουν ότι αυτοί οι άνδρες είναι πιο πιθανό από άλλους ενήλικες, να έχουν βιώσει κακή γονική ανατροφή, κακή επίβλεψη, σωματική κακοποίηση, παραμέληση ή αποχωρισμό από τους γονείς τους.

Το ένα τρίτο των παιδιών που έχουν κακοποιηθεί ή εκτεθεί σε γονική βία γίνονται βίαιοι ενήλικες. Οι γιοι βίαιων γονέων είναι περισσότερο πιθανό να κακοποιήσουν τις συντρόφους τους (Widom, 1989).

Οι άνδρες που μεγαλώνουν σε πατριαρχικές οικογένειες στις οποίες ενθαρρύνονται οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων, είναι πιο πιθανό να γίνουν βίαιοι ενήλικες, να βιάσουν γυναίκες ή να κακοποιήσουν τις συντρόφους τους από ότι οι άνδρες που μεγαλώνουν σε πιο ισότιμα ​​σπίτια (Straus et al., 1980).

Η συμβολή στην πρόληψη της βίας των ανδρών κατά των γυναικών απαιτεί περισσότερα από το να είσαι απλώς ένας μη βίαιος άνδρας. Απαιτεί την κατανόηση των παραγόντων που αποτελούν τη βάση και συμβάλλουν στη βία κατά των γυναικών και πώς αυτοί οι παράγοντες είναι βαθιά ριζωμένοι στην κουλτούρα μας, στον βαθμό στον οποίο μερικές φορές δεν είναι αμέσως προφανείς.

Απαιτεί συνειδητοποίηση του πώς αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν τις πεποιθήσεις, τις στάσεις και τις συμπεριφορές μας, για το τι σημαίνει να είσαι άντρας και πώς να σχετίζεσαι με τους άλλους. Απαιτεί το θάρρος να αλλάξεις, να υιοθετήσεις νέες πεποιθήσεις και νέες συμπεριφορές και απαιτεί τη γνώση και τις δεξιότητες για να βάλεις νέες ενέργειες και συμπεριφορές.

Η πατρότητα παρέχει αυτή την ευκαιρία. Ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στάδιο της ζωής, παρέχει την ευκαιρία στους άνδρες να αναλογιστούν τους παράγοντες που συμβάλλουν στη βία κατά των γυναικών.

Ο ρόλος του πατέρα στην πρόληψη της βίας κατά των γυναικών

Η βία κατά των γυναικών είναι ένα ζήτημα των ανδρών και όλοι οι άνδρες πρέπει να διαδραματίσουν ρόλο στην πρόληψή της (Flood, 2010). Παρόλο που διαπράττεται από μια μειοψηφία ανδρών, οι περισσότεροι το επιτρέπουν είτε αδιαφορώντας είτε μην κατακρίνοντας το.

Αρκετοί λένε ανοιχτά ότι καταγγέλλουν τη βία, αλλά δεν συμμετέχουν ενεργά στην προώθηση της πρόληψης της βίας. Άλλοι εκφράζουν την επιθυμία να αναλάβουν δράση για να το αποτρέψουν, αλλά παραδέχονται ότι δεν ξέρουν τι να κάνουν.

Κι όμως υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν.

Δίδαξε στο γιο σου να σέβεται τις γυναίκες

Η 8χρονη Νεφέλη γύρισε σπίτι από το σχολείο πολύ αναστατωμένη. Κλαίγοντας, περιέγραψε στη μητέρα της τι συνέβη στο διάλλειμα του σχολείου.

«Ο Γιάννης συνέχεια προσπαθεί να με φιλήσει. Εγώ του λέω να σταματήσει και αυτός επιμένει. Σήμερα με φίλησε με το ζόρι και όλοι οι φίλοι του γελούσαν!!»

Στην ηλικία των 8-9 ετών μπορεί ένα τέτοιο περιστατικό να μας φαίνεται χαριτωμένο. Α, πώς μεγάλωσαν τα παιδάκια μας… άρχισαν να ενδιαφέρονται για το άλλο φύλλο… τι ωραίο ζευγαράκι…

Δυστυχώς, ένα τέτοιο περιστατικό θα πρέπει να μας προβληματίσει κι όχι να μας κάνει να νιώσουμε περηφάνια για τα βλαστάρια μας. Το αγόρι αυτό μπορεί να είναι 9 ετών αλλά είναι αρκετά μεγάλο για να καταλάβει τι σημαίνει σεβασμός και συναίνεση.

Είναι αρκετά μεγάλο για να γνωρίζει ότι αν ένα κορίτσι λέει «σταμάτα, δεν θέλω» θα πρέπει να σταματήσει. Κανένα κορίτσι δεν πρέπει να αισθάνεται άσχημα, άβολα ή να φοβάται να πάει σχολείο επειδή ένα αγόρι είναι τόσο πιεστικό και δεν τη σέβεται. 

Ίσως αναρωτηθεί κανείς, κάπως έτσι τελικά ξεκινά η βία; Είναι βία;  

Μπορεί ναι μπορεί και όχι… Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι ασέβεια… και η ασέβεια οδηγεί στη βία και την κακοποίηση.

Ως γονείς έχουμε την ευθύνη και το προνόμιο να διαμορφώσουμε το είδος των αντρών που αμφισβητούν το μισογυνισμό και τη βία εναντίον των γυναικών. Ας κοιτάξουμε τα αγόρια μας στα μάτια κι ας αναγνωρίσουμε άντρες που έχουν τη δύναμη να προστατεύουν, να σέβονται και να εξυψώνουν τις γυναίκες. 

Τα αγόρια είναι σημαντικό να μάθουν την αξία του σεβασμού από πολύ μικρή ηλικία. Η επιρροή των γονιών είναι αδιαμφισβήτητη. Ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε στο σπίτι, ο δεσμός μεταξύ μητέρας και γιου, ο σεβασμός που δείχνει ο πατέρας στη γυναίκα του, θα επηρεάσει την αντίληψη του γιου σας για το σεβασμό.

Ο σεβασμός για τις γυναίκες μπορεί και πρέπει να διδαχθεί

Μεγάλο μέρος αυτού του μαθήματος προέρχεται από παγκόσμιες αξίες που ισχύουν για όλους, όπως η καλοσύνη, η ευγένεια, η συμπόνια, η αγάπη, η υποστήριξη και η φροντίδα. Η ενστάλαξή τους θα βοηθήσει να μάθουν τα αγόρια να σέβονται τις γυναίκες. Τα πρόσφατα γεγονότα και οι τρέχουσες στατιστικές υπογραμμίζουν ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία.

Αν και δεν υπάρχει εύκολη λύση, όλοι μαζί μπορούμε να σταματήσουμε τη βία κατά των γυναικών.

Ως γονιός ή κηδεμόνας, μπορείτε να παίξετε σημαντικό ρόλο. 

Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η ασέβεια ενός αγοριού προς τα κορίτσια ξεκινάει στην παιδική ηλικία.

Μην υποτιμάτε τη δύναμη του παραδείγματος που δίνετε

Ο γιος σας παρακολουθεί συνεχώς πώς συμπεριφέρεστε στη μητέρα του, στις αδερφές του, στις κοινωνικές συναναστροφές σας. Σας παρακολουθεί αντιγράφοντας υποσυνείδητα τις αντιδράσεις σας στο ποδόσφαιρο, στο στυλ οδήγησης ακόμα και στον τρόπο που μιλάτε.

Να θυμάστε όμως ότι παρατηρεί και τον τρόπο που αλληλεπιδράτε με τις γυναίκες γύρω σας και είναι πολύ πιθανό να σας μιμηθεί.

Γίνετε καλό πρότυπο για τους γιους σας

Είναι απαραίτητο οι γονείς να εφαρμόζουν αυτό που διδάσκουν. Ο γιος σας θα υιοθετήσει πράγματα που παρατηρεί σε σας.

Σεβαστείτε τους άλλους ανθρώπους και ενθαρρύνετε τον γιο σας να κάνει το ίδιο. Διδάσκοντας το παιδί σας να συμπεριφέρεται ισότιμα και με σεβασμό ​​σε άνδρες και γυναίκες από πολύ μικρή ηλικία, θα ωφελήσει μακροπρόθεσμα.

Οι πατέρες οφείλουν να δίνουν το παράδειγμα γιατί εκείνοι είναι το σημαντικότερο πρότυπο για τους γιους τους. Να ξέρετε ότι ένας καλός πατέρας είναι ένας μη βίαιος πατέρας και ότι ένας βίαιος πατέρας είναι χειρότερος από κανέναν πατέρα.

Παρατηρήστε τη δική σας συμπεριφορά. Αν οποιαδήποτε από τις συμπεριφορές σας θα μπορούσε να θεωρηθεί μορφή βίας κατά των γυναικών προσπαθήστε να την αλλάξετε και αν δεν μπορείτε ζητήστε βοήθεια από έναν ειδικό.

Η βία κατά των γυναικών είναι επιλογή.

Προωθήστε την ισότητα των φύλων

Να είστε επικριτικοί απέναντι στις πεποιθήσεις που τονίζουν τις διαφορές μεταξύ μητέρων και πατέρων. Μιλήστε στα παιδιά σας για τον τρόπο που προβάλλονται οι άντρες και οι γυναίκες στη λαϊκή κουλτούρα. Όταν βλέπετε στερεότυπες προβολές των πατεράδων, καλέστε τα παιδιά σας να συνειδητοποιήσουν ότι η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Ο τερματισμός της βίας των ανδρών κατά των γυναικών είναι η δημιουργία μιας κοινωνίας που εκτιμά την ισότητα των φύλων. Διατηρήστε την αντίθεσή σας στη βία κατά των γυναικών όπου κι αν εμφανίζεται και επιδιώξτε τη δημιουργία σχέσεων μεταξύ των φύλων που βασίζονται στον σεβασμό και την ισότητα.

Γίνετε ισότιμοι συνεργάτες στο σπίτι

Μοιραστείτε την ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών σας κάνοντας διάλογο με τον σύντροφό σας σχετικά με τη φροντίδα τους. Προσπαθήστε να συμμετέχετε ενεργά και από νωρίς και να αφιερώνετε χρόνο στα παιδιά σας.

Είναι πολύ σημαντικό να δημιουργείτε στενούς δεσμούς με τα παιδιά σας αποφεύγοντας την αυταρχική ανατροφή τους, επιβραβεύοντας την καλή συμπεριφορά, χωρίς απειλές, φωνές, εκφοβισμό ή σωματική βία.

Μην υποτιμάτε τη σεξουαλική παρενόχληση

Το να σφυρίζεις ή να κοιτάζεις έντονα το σώμα μιας γυναίκας μπορεί να φαίνεται πολύ «αντρικό», κάτι σαν αστείο, όμως είναι σεξουαλική παρενόχληση όπως είναι ένα ανεπιθύμητο φιλί, μια αγκαλιά, ένα άγγιγμα ή ένα άσεμνο σχόλιο.

Μην υποτιμάτε μπροστά στο γιο σας την παρενόχληση. Μην την αποκαλείτε «αστείο». Η σεξουαλική παρενόχληση είναι μια επιθετική και καταχρηστική πράξη που προκαλεί πληγή, τραύμα και πόνο. Το να την αποκαλούν με οποιοδήποτε άλλο όνομα δεν αλλάζει το γεγονός ότι πρόκειται για κακοποίηση.

Διδάξτε τον γιο σας ότι στα κορίτσια δεν αρέσει να παρενοχλούνται. Όταν τα κορίτσια λένε «όχι», ας μην υποθέσει ότι εννοούν «ναι». Εάν δεν είναι σίγουρος ότι λένε «ναι» ή «όχι», ας ακολουθήσει την ασφαλή διαδρομή και ας αποχωρήσει.

Διδάξτε τον γιο σας να μην υποθέτει ότι τα κορίτσια που ντύνονται «τολμηρά» αξίζουν να παρενοχλούνται. Τα κορίτσια, όπως και τα αγόρια,  έχουν το δικαίωμα να ντύνονται όπως θέλουν. Μπορεί να μην του αρέσει αυτό που φοράει ένα κορίτσι, αλλά αυτό δεν του δίνει το δικαίωμα να δείχνει τον θυμό ή την αποδοκιμασία του.

Η παρενόχληση είναι παράβαση και δεν μπορεί να δικαιολογηθεί για κανέναν λόγο.

Διδάξτε τη συναίνεση

Τα αγόρια πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να αγγίζουν μια γυναίκα χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή της. Δεν πρέπει να τη φιλήσουν χωρίς τη συγκατάθεσή της. Οι γιοι μας πρέπει να καταλάβουν ότι όχι σημαίνει όχι.

Θα πρέπει να μιλήσουμε στα αγόρια μας για ένα υποθετικό σενάριο όπου για παράδειγμα, βρίσκονται σε ένα πάρτι με μια κοπέλα που είναι μεθυσμένη. Είναι σε θέση αυτή η κοπέλα να δώσει την συγκατάθεση της; Τι γίνεται αν είναι λίγο μεθυσμένη, δώσει τη συγκατάθεσή της αλλά στη συνέχεια αλλάξει γνώμη;

Η συζήτηση σχετικά με τη συναίνεση πρέπει να γίνεται  επανειλημμένα.

Να είστε ενήμεροι για κακοποίηση μέσω ψηφιακών μέσων

Η κακοποίηση δεν υπάρχει μόνο έξω στους δρόμους αλλά έχει μπει στα σπίτια μας μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Για τα παιδιά μπορεί να είναι μια προέκταση της καθημερινότητάς τους και των σχέσεων τους, αλλά μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας έχει δημιουργηθεί ένα νέο κανάλι κακοποίησης, ένα κανάλι που μπορεί να είναι δύσκολο να ελεγχθεί. 

Οι νέοι μπορεί να μην το συνειδητοποιούν, αλλά η ψηφιακή κατάχρηση μπορεί να περιλαμβάνει ανεπιθύμητες, επαναλαμβανόμενες κλήσεις ή μηνύματα, παραβιάσεις απορρήτου, διάρρηξη λογαριασμών email ή κοινωνικής δικτύωσης και πίεση για αποστολή γυμνών ή ιδιωτικών φωτογραφιών ή βίντεο. Ενημερώστε το παιδί σας για τις συνέπειες αυτών των ενεργειών και για τη λεπτή γραμμή μεταξύ διασκέδασης και κακοποίησης.

Προσέξτε να μην επιτρέψετε στον γιο σας να παρακολουθεί περιεχόμενο που δεν είναι κατάλληλο για την ηλικία του ή που εξυμνεί τη βία. Aυτού του είδους το περιεχόμενο απευαισθητοποιεί τα παιδιά και μειώνει την πιθανότητα να δείξουν ενσυναίσθηση και καλοσύνη.

Μιλήστε στον γιο σας για την πορνογραφία και για το πώς υποτιμά τις γυναίκες και γιατί πρέπει να την αποφεύγει. Η πορνογραφία ενθαρρύνει την αντικειμενοποίηση των γυναικών και προωθεί τη σεξουαλική επιθετικότητα προς τις γυναίκες. 

Η έκθεση σε πορνογραφία έχει βρεθεί ότι αυξάνει την επιθετικότητα των ανδρών προς τις γυναίκες, ιδιαίτερα όταν ο άνδρας που συμμετέχει έχει προσβληθεί, ή έχει προκληθεί από μια γυναίκα.

Πείτε όχι στα στερεότυπα

Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να ακολουθήσουν χόμπι που τα ενδιαφέρουν είτε είναι ποδόσφαιρο, μουσική, χορός, δημιουργική γραφή ή ανάγνωση. Τα παιδιά σας θα μεγαλώσουν πιστεύοντας ότι οι άνδρες και οι γυναίκες μπορούν να είναι επιτυχημένοι σε όλους τους τομείς και ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί.

Μη χρησιμοποιείτε επίθετα όπως «όμορφο» για να περιγράψετε ένα κορίτσι και «δυνατό» για να μιλήσετε για ένα αγόρι. Η προσεκτική επιλογή των λέξεων σας θα κάνει τη διαφορά στον κόσμο. Δεν πρέπει ποτέ να λέμε κάτι επιζήμιο όπως «τα αγόρια δεν κλαίνε», γιατί τα παιδιά μπορούν εύκολα να επηρεαστούν από κάτι τέτοιο.

Οι προσωπικές μας προκαταλήψεις και στερεότυπα μπορούν να βλάψουν και να επηρεάσουν τα παιδιά.

Ενδυναμώστε τα αγόρια

Τα ίδια τα αγόρια θα πρέπει να αισθάνονται ενδυναμωμένα. Τα αγόρια που έχουν καλή αίσθηση του εαυτού τους είναι λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν την ολοκλήρωση με λάθος τρόπους.

Ας τους μεγαλώσουμε έτσι ώστε να αρέσουν στον εαυτό τους αλλά για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να τους συμπεριφερόμαστε με αγάπη και σεβασμό, να αναγνωρίζουμε τη μοναδικότητά τους, να επικυρώσουμε τα συναισθήματά τους και να συμπάσχουμε με τον πόνο τους.

Τα αγόρια που έχουν αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση δεν χρειάζονται αντισταθμιστικές συμπεριφορές για να επιβεβαιωθούν.

Διδάξτε τα αγόρια τι σημαίνει σεξισμός

Όταν πιάνετε τα αγόρια σας να επικρίνουν τις γυναίκες λόγω των μαθηματικών ή οδηγικών τους ικανοτήτων ή για οποιοδήποτε άλλο θέμα φύλου, συζητήστε μαζί τους. Αφήστε τους να καταλάβουν ότι ο σεξισμός δεν είναι δεν είναι αστείος, δεν είναι αποδεκτός και δεν σε κάνει αρσενικό.

Τερματίστε τη βία κατά των γυναικών

Η βία κατά των γυναικών μπορεί να προληφθεί πλήρως. Υπάρχουν όμως πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Οι άνδρες πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να είναι απλώς «κατά της βίας». 

Πρέπει να κατανοήσουν τους παράγοντες που αποτελούν τη βάση και συμβάλλουν στη βία κατά των γυναικών. Πρέπει να αναπτύξουν επίγνωση του τρόπου με τον οποίο αυτοί οι παράγοντες έχουν επηρεάσει τις δικές τους πεποιθήσεις, στάσεις και συμπεριφορές και να αναλάβουν να υιοθετήσουν νέες πεποιθήσεις, νέες στάσεις και, κυρίως, νέες συμπεριφορές.

Η πατρότητα είναι ένα βασικό στάδιο ζωής για όλους τους άνδρες που τους δίνει την ευκαιρία όχι μόνο να επηρεάσουν την επόμενη γενιά, αλλά και τη δική μας γενιά. 

Ένας καλός πατέρας είναι ένας μη βίαιος πατέρας. Ένας σπουδαίος πατέρας είναι αυτός που ασκεί την πατρότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να μας φέρει, ως κοινωνία, πιο κοντά στον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών.

Γίνετε εσείς ένα εξαιρετικό παράδειγμα για τους γιους σας. Αυτή είναι η καλύτερη επιλογή μας.
Ας διδάξουμε τους γιους μας να σέβονται τις γυναίκες και να γίνουν μέρος της λύσης κι όχι του προβλήματος.

Βιβλιογραφία

1. Flood, M. (2010) Where Men Stand: men’s roles in ending violence against women. White Ribbon Prevention Research Series No. 2. White Ribbon Foundation.
Lore, R. K., & Schultz, L. A. (1993). Control of human aggression: A comparative perspective. American Psychologist, 48(1), 16–25.
2. O'Leary, K. D. (1988). Physical aggression between spouses: A social learning theory perspective. In V. B. Van Hasselt, R. L. Morrison, A. S. Bellack, & M. Hersen (Eds.), Handbook of family violence (pp. 31–55). Plenum Press
3. Sety, M. (2011) The Impact of Domestic Violence on Children: a literature review. Australian Domestic and Family Violence Clearinghouse for the Benevolent Society, NSW, Sydney.
4. Straus, M., R. J., Gelles, and S. K. Steinmetz (1980) Behind Closed Doors: Violence in the American Family. Garden City, NY: Anchor Press/Doubleday
5. Widom, C. S. (1989): The Cycle of Violence. Science 244: 160–244.
6. Widom, C. S., and M. G. Maxfield. An Update on the ‘‘Cycle of Violence.’’ Research in Brief. Washington DC: U.S. Department of Justice, Office of Justice Programs, National Institute of Justice, 2001.