Τι κάνει επιτυχημένη μια θεραπευτική σχέση; Ποιά είναι εκείνα τα κυριότερα σημεία που βοηθούν τη θεραπευτική συμμαχία και ευνοούν τη θεραπευτική αλλαγή.

Στην παρουσίαση που ετοίμασα για την φετινή παγκόσμια συνάντηση μελέτης γύρω απο το ζήτημα της ενσυναίσθησης, θα επιχειρήσω μέσα σε λίγο χρόνο να σας κάνω να γευτείτε λίγο απο την μαγεία που έχει η γέννηση της ενσυναίσθησης μέσα απο τη συνειδητοποιηση του σώματος μας. Δουλεύοντας αρκετά χρόνια με τους ανθρώπους θεραπευτικά και εκπαιδευτικά μέσα απο τη σωματική θεραπεία που χρησιμοποιώ, μελέτησα πως η γέννηση και η ανάπτυξη της σχέσης με το ίδιο το σώμα σε υπαρξιακό επίπεδο, αγγίζει την περιοχή της ενσυναίσθησης.

Το Τμήμα Επιμέλειας και Σύνταξης του Psychology.gr επικοινώνησε με συνεργάτες-ειδικούς ψυχικής υγείας θέτοντας το ερώτημα αν η ηλικία αποτελεί κριτήριο επιλογής για ένα θεραπευόμενο που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία.

Μια αποτελεσματική σχέση θεραπευτή-πελάτη είναι σημαντική για τη θεραπεία, γεγονός που τεκμηριώνεται ερμηνευτικά με συσχετίσεις της ποιότητας της σχέσης με το θεραπευτικό αποτέλεσμα (Orlinsky et al., 1994). Ωστόσο, στη ΓΝΘ η θεραπευτική σχέση θεωρείται απαραίτητο αλλά όχι επαρκές στοιχείο για ένα καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με έρευνες που δημοσιεύτηκαν, η αποτελεσματικότητα της ΓΝΘ δεν φάνηκε να εξαρτάται από την ύπαρξη μιας καλής θεραπευτικής σχεσης (Roth & Fonagy, 2005).

Ποια είμαι στα αλήθεια εγώ; Πώς ξέρω ότι αυτό που επιλέγω είναι δική μου απόφαση κι όχι μια επιλογή  με κριτήριο τις προσδοκίες των άλλων; Τέτοια ερωτήματα με απασχολούσαν για πολλά χρόνια, μέχρι που, μελετώντας για τις κατατακτήριες, ανακάλυψα πως τους είχε δώσει κεντρική θέση στη θεωρία του κάποιος Carl Rogers. Αποφάσισα μάλιστα να κάνω το masters μου στη συγκεκριμένη μέθοδο, και είμαι ευγνώμων για την επιλογή μου αυτή.

Στις ιδιαίτερες συνθήκες και περιστάσεις, οι οποίες για λόγους υγείας και προστασίας επιτάσσουν κοινωνική «απόσταση» καλούμαστε να προσαρμοστούμε, επαναπροσδιορίζοντας αρκετές πτυχές της καθημερινότητάς μας. Η ψυχοθεραπεία βασίζεται στην δια ζώσης επικοινωνία και στην εδώ και τώρα παρέμβαση.

Η Γνωσιακή Αντίληψη της Κατάθλιψης: Ο γνωσιακός τρόπος αντίληψης στο Γνωσιακό Συμπεριφορικό μοντέλο υποστηρίζει πως δεν είναι καθ’ αυτά τα γεγονότα που προκαλούν την αλλαγή διάθεσης του ατόμου, αλλά ο τρόπος που το άτομο τα αντιλαμβάνεται και δίνει νόημα σε αυτά.

Σήμερα, τα συμπεράσματα των περισσότερων ερευνών προσανατολίζονται στην κατεύθυνση που θέλει την ποιότητα της θεραπευτικής συμμαχίας ανάμεσα στον θεραπευτή και τον πελάτη να αποτελεί έναν αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη για τη θετική έκβαση της θεραπείας, ανεξάρτητα από την ποικιλία των θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Ήδη από την αρχαιότητα, η θεραπεία του σώματος και της ψυχής συνδέεται με τον κοινωνικά κατασκευασμένο ρόλο του θεραπευτή, καθώς και τη συναισθηματική και συνεργατική σχέση που μοιράζονται με τον θεραπευόμενο.

Οι παρακάτω ερωτήσεις αποτελούν απόρροια υλικού που έχει συγκεντρωθεί από τις Δρ. Μάρσα Κολέτση και Δρ. Έλενα Τράγου στο χώρο της εκπαίδευσης και της εποπτείας και έχουν παρουσιαστεί στο βιβλίο τους «Κλινική Αξιολόγηση και Συμβουλευτική: Από την θεωρία στην πράξη» (2018) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ασημάκη.

«Συνέντευξη είναι η «συνάντηση» και συνομιλία δύο ή περισσότερων προσώπων με σκοπό την επίτευξη ενός προκαθορισμένου σκοπού.

1) Ερώτηση: Γιατί μου λένε όλοι ότι χρειάζομαι ψυχοθεραπεία και εγώ δεν το καταλαβαίνω;

Η αλήθεια είναι ότι συχνά είμαστε σε άρνηση όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολες καταστάσεις και προσπαθούμε να βρούμε τη λύση μόνοι μας, με άμεση συνέπεια να καταπονούμε πολύ τον εαυτό μας, να κατακλυζόμαστε από σκέψεις και να νιώθουμε πολύ κουρασμένοι. Εάν όμως σας λένε το ίδιοι πολλοί άνθρωποι, μήπως σημαίνει ότι βλέπουν κάτι που μπορεί να αρνείστε να δείτε;

Παρά το γεγονός ότι η θεραπευτική μέθοδος οφείλει να είναι ειδικά προσαρμοσμένη στο εκάστοτε άτομο, υπάρχουν ορισμένες αρχές που αποτελούν τη βάση της γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπευτικής προσέγγισης. 

Tι είναι η προσωπικότητα και πως μπορούμε να κατανοήσουμε και να αντιληφθούμε την λειτουργία της;  Ποια είναι η οριακή διαταραχή προσωπικότητας και πως θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά;

Ο θεραπευτής ως άτομο είναι όργανο με πρωτογενή επίδραση στο θεραπευτικό εγχείρημα. Οι ακαδημαϊκές ικανότητες των συμβούλων, όπως είχαν αξιολογηθεί όταν σπούδαζαν και η επιτυχία τους ως θεραπευτές δεν έχουν ανάλογη σχέση. Όλοι εφόσον αποφοίτησαν έχουν αποκτήσει τις βασικές πνευματικές ικανότητες για να είναι σύμβουλοι.

Μέχρι τα μέσα του 20oύ αιώνα κυριαρχούσε η άποψη ότι ο άνθρωπος είναι μια αυτόνομη ατομική μονάδα, σαφώς διαχωρισμένη από τους ανθρώπους γύρω του. Η συνάντηση-σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων είναι μια συνάντηση ανάμεσα σε δύο ξεχωριστές υπάρξεις που διατηρούν την ατομικότητά τους. Η σύγχρονη δυτική βιομηχανοποιημένη κοινωνία επιμένει να δίνει έμφαση στην ανάπτυξη πτυχών της ατομικότητας όπως είναι η αυτονομία, η ανεξαρτησία, η ταυτότητα και τα προσωπικά επιτεύγματα.

Έπεσε στα χέρια μου ένα παλιό βιβλίο του Αζίζ Νεσίν, «Ο καφές και η δημοκρατία», και μέσα σε αυτό το βιβλίο το οποίο χαρακτηρίζεται για την αμείλικτη καυστική κριτική στα κακώς κείμενα της χώρας του, βρήκα πολλές ιστορίες που κέντρισαν την προσοχή μου καθώς ένιωσα πολλά κοινά στοιχεία με τα βιώματα πολλών ανθρώπων που συναντώ, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου.

Η θεραπευτική παρουσία ορίζεται εν μέρει ως η διαδικασία πρόσκλησης ολόκληρου του εαυτού στη συνάντηση με έναν πελάτη, να είμαστε ολοκληρωτικά στη στιγμή σε πολλαπλά επίπεδα, σωματικά, συναισθηματικά, γνωστικά, πνευματικά και σχεσιακά.

Στα πλαίσια της ενότητας "Οι ψυχοθεραπευτές στο ντιβάνι", η ομάδα του Psychology.gr επικοινώνησε με συνεργάτες-Ειδικούς Ψυχικής Υγείας θέτοντας το ερώτημα αν το φύλο του ψυχοθεραπευτή αποτελεί κριτήριο επιλογής για κάποιον που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει το ψυχοθεραπευτικό του ταξίδι.

Η θεραπευτική παρουσία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της υπαρξιακής - ανθρωπιστικής πρακτικής.