Γυναικεία Σεξουαλικότητα στη σημερινή εποχή

Το αντικείμενο του παρόντος άρθρου είναι η γυναικεία σεξουαλικότητα στη σημερινή εποχή. Εξετάζεται το πως η κοινωνία αντιλαμβάνεται τη γυναικεία σεξουαλικότητα, πως οι γυναίκες την εκφράζουν και σε ποιους περιορισμούς υφίστανται.

Παρουσιάζεται η εξέλιξη της έκφρασης της σεξουαλικότητας από το παρελθόν έως και σήμερα και το επίπεδο βελτίωσής της. Συμπερασματικά γίνεται αναφορά στην πολιτική διεκδίκηση έκφρασης της γυναικείας σεξουαλικότητας και στη μελλοντική ανάγκη έρευνας των παραγόντων που επηρεάζουν την έκφραση των γυναικών με απώτερο σκοπό τη σεξουαλική απελευθέρωση τους.

Η γυναικεία σεξουαλικότητα έχει απασχολήσει στο πέρασμα των χρόνων την επιστημονική σκέψη μέσα από τη διεπιστημονική μελέτη της. Οι σύνθετες πτυχές της αποτελούν πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα που απώτερο σκοπό έχουν να φέρουν την κοινωνία ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση της.

Το παρόν άρθρο αποσκοπεί στην μελέτη πτυχών της γυναικείας σεξουαλικότητας στη σημερινή εποχή και είναι δομημένο ως εξής:

• Στο πρώτο κεφάλαιο “Η αντίληψη της γυναικείας σεξουαλικότητας στη σύγχρονη εποχή” παρουσιάζεται το πως γίνεται κοινωνικά αντιληπτή η σεξουαλικότητα των γυναικών από την αρχαιότητα έως και σήμερα
• Στο επόμενο κεφάλαιο “Η έκφραση της γυναικείας σεξουαλικότητας στο σήμερα” γίνεται μια αναδρομή στο πως οι γυναίκες εκφράζουν την σεξουαλικότητα τους
• Τέλος, στο κεφάλαιο “Περιορισμοί της γυναικείας σεξουαλικότητας” εκτίθενται κάποιοι από τους βασικούς περιορισμούς που βιώνουν οι γυναίκες σήμερα στην έκφραση της σεξουαλική τους ταυτότητας.
• Στο τέλος παρουσιάζονται σχετικά συμπεράσματα.

Η αντίληψη της γυναικείας σεξουαλικότητας στη σύγχρονη εποχή

Η ανάγνωση της γυναικείας σεξουαλικότητας στη σύγχρονη εποχή κρίνεται από μερίδα της κοινωνίας, από σύνθετη έως πολυπαραγοντική. Αφενός, διότι συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην διαμόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας της ιδίας, αφετέρου διότι μέσα από αυτή την ποικιλομορφία και την πολυπλοκότητα η γυναίκα αναλαμβάνει ρόλους και λειτουργίες οι οποίες άλλοτε τη στοχοποιούν και τη χλευάζουν και άλλοτε τη υπερεκτιμούν και την εξιδανικεύουν.

Χαρακτηριστικά, ο τρόπος με τον οποίο η σύγχρονη γυναίκα επιλέγει να εκθέτει το σώμα της και τη θηλυκότητά της στα social media, η πορνογραφία αλλά και η πορνεία, παράγοντες οι οποίοι προϋπάρχουν από την αρχαιότητα και εξελίσσονται ραγδαία και στο σήμερα, την κάνουν κοινωνικά ευάλωτη και ανισότιμη ως προς τα υπόλοιπα φύλα (Λιότζης, 2017).

Από την άλλη ο τρόπος με τον οποίο η γυναίκα στη σύγχρονη εποχή διεκδικεί με τον δικό της δυναμικό τρόπο (βλ. φεμινιστικά κινήματα) την ισότιμη παρουσία απέναντι στο ανδρικό φύλο, το χώρο έκφρασης της σεξουαλικότητας της χωρίς την κοινωνική κατακραυγή, αποδομώντας τη γυναίκα ως σεξουαλικά υποχείριο, τη φέρνει σε θέση ισχύος κάτι το οποίο εξ’ αρχής έχει διαμορφωθεί λανθασμένα. Και αυτό συμβαίνει διότι από την αρχαιότητα οι εκάστοτε κοινωνίες κυοφορούν στους κόλπους τους σε αρκετά μεγάλο βαθμό αντιλήψεις οι οποίες υποτιμούν βαθιά το γυναικείο σώμα αλλά και την έκφραση της σεξουαλικότητάς της.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως η τέχνη αποτελεί έναν αναλλοίωτο παράγοντα ο οποίος διαχρονικά αναδεικνύει και τη γυναικεία σεξουαλικότητα με έναν πιο λεπτεπίλεπτο και επιμορφωτικό τρόπο στοχεύοντας στην κοινωνική χειραφέτηση της ίδιας αλλά και την υπενθύμιση της σεξουαλικής ύπαρξής της (Λιότζης, 2017).

Εικόνα 1
Γυναίκα του Μινωικού Πολιτισμού

Σημείωση. (Κοκκίνη, 2019)

Η έκφραση της γυναικείας σεξουαλικότητας στο σήμερα

Πολλά γνωρίσματα της γυναικείας σεξουαλικότητας αλλά και της σεξουαλικής λειτουργίας της γυναίκας όπως η σεξουαλική επιθυμία, ο οργασμός, η λαγνεία, η σεξουαλική ικανοποίηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την σεξουαλική αυτό-εκτίμηση του ατόμου. Ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται το γυναικείο σώμα, οι σεξουαλικές του ανάγκες αλλά και οι επιθυμίες του ποικίλουν με την πάροδο των χρόνων.

Από τις τοιχογραφίες, την ποίηση και την εφαρμοσμένη τέχνη της αρχαιότητας φτάνουμε στο σήμερα όπου το γυναικείο σώμα και η σεξουαλικότητα της γυναίκας χαρακτηρίζονται από τα πιο «κερδοφόρα προϊόντα». Η γυναίκα στη σύγχρονη εποχή παρόλο που κατακλύζεται από τη μάστιγα της πατριαρχίας προάγει τη θηλυκότητά και τη σεξουαλικότητά της μέσα από τα social media, τον τρόπο ένδυσης, τη γλώσσα του σώματος ακόμη και από το ίδιο το λεξιλόγιο μέσα από το οποίο επικοινωνεί τις ίδιες της ανάγκες και επιθυμίες. Ακόμη και η γυναίκα της σύγχρονης εποχής η οποία ζει σε πιο κλειστές και πιο συντηρητικές κοινωνίες έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τις επιθυμίες της κάτι το οποίο σε παλιότερες εποχές δεν συνέβαινε σε μεγάλο βαθμό.

Πλέον η συντηρητική εκείνη πλευρά της κοινωνίας που επιθυμούσε τη γυναίκα παθητική και άβουλη στον τρόπο διεκδίκησης αρχίζει και αντιστρέφεται καθώς πλέον η γυναίκα εκφράζει την πληθωρικότητά της, μιλάει πιο ανοικτά για τις ερωτικές και σεξουαλικές επιθυμίες και έχει κριτική ικανότητα να μπορέσει να υπερασπιστεί τη σεξουαλική της υπόσταση (Παπαθανασίου- Χρηστίδη, 2020).

Περιορισμοί της γυναικείας σεξουαλικότητας

Ακόμα και στη σημερινή εποχή που η σεξουαλικότητα έχει γίνει αντικείμενο επιστημονικής μελέτης, οι άνθρωποι εκφράζονται πιο ελεύθερα και η εμπορευματοποίηση του σεξ βρίσκεται στο ζενίθ της, η έκφραση της γυναικείας σεξουαλικότητας υπόκειται σε σοβαρούς περιορισμούς. Οι γυναίκες μέσω των κινημάτων προσπαθούν να ξεφύγουν από τις στερεοτυπικές αντιλήψεις, να απελευθερωθούν εκδηλώνοντας τις επιθυμίες τους όπως και να αποσυνδέσουν την εκδήλωση της σεξουαλικότητας τους από την αναπαραγωγή (Λεοντίδου, 2019).

Ποιοι είναι όμως οι βασικοί παράγοντες που περιορίζουν την γυναικεία σεξουαλικότητα;

Σεξισμός

Ο σεξισμός αποτελεί την κυρία αιτία υποβάθμισης της γυναικείας σεξουαλικότητας. Εκφράζεται μέσα από πράξεις ή εικόνες, από λέξεις ή χειρονομίες και έχει ως βάση του την κατωτερότητα και του γυναικείου φύλου.

Απότοκο αποτέλεσμα οι γυναίκες να αισθάνονται αναξιότητα και να αυτολογοκρίνονται, γεγονότα που επηρεάζουν την σωματική και ψυχολογική τους υγεία όπως και την συμπεριφορά τους (Sexism: See It. Name It. Stop It., n.d.). Ο σεξισμός επηρεάζει και την έκφραση της γυναικείας σεξουαλικότητας μιας και η χρήση του, την κατατάσσει κοινωνικά σε κατώτερο επίπεδο (Λεοντίδου, 2019).

Σεξουαλική Αντικειμενοποίηση

Το γυναικείο σώμα ακόμα και σήμερα μεταχειρίζεται κοινωνικά ως αντικείμενο διότι οι πατρόνοι του αρνούνται τη γυναικεία αυτονομία καθώς το εκμεταλλεύονται οικονομικά. Η χρήση της πορνογραφίας αντικειμενοποιεί την γυναίκα και την μετατρέπει σε εργαλείο ικανοποίησης των ανδρικών επιθυμιών.

Ο Καντ υποστήριξε -την παρωχημένη πλέον άποψη- ότι η έκφραση της γυναικείας σεξουαλικότητας έξω από τον γάμο οδηγεί στην αντικειμενοποίηση του σώματος της. Σήμερα στις πατριαρχικά δομημένες κοινωνίες η γυναίκα αναπαριστά το σκεύος ηδονής της ανδρικής σεξουαλικής επιθυμίας με κύριο παράγοντα έκφρασης την πορνογραφία (Παπαδάκη, n.d.) με αποτέλεσμα την εμφάνιση προβλημάτων ψυχικής υγείας και σεξουαλικών δυσλειτουργιών (Szymanski et al., 2010).

Εικόνα 2
Από την καμπάνια των UN Woman με την ονομασία «The Autocomplete Truth»

Σημείωση. (UN Women Ad Series Reveals Widespread Sexism, 2013)

Όπως έχει ήδη αναφερθεί σκοπός του παρόντος άρθρου ήταν η μελέτη της γυναικείας σεξουαλικότητας που -ακόμα και σήμερα- γίνεται αντιληπτή μέσα από τα φίλτρα των κοινωνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων.

Παρόλο που στη σύγχρονη εποχή οι γυναίκες έχουν βρει τα κανάλια επικοινωνίας και έκφρασης της σεξουαλικότητας τους, υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί που δυσκολεύουν στην ολική απελευθέρωση τους.

Οι γυναίκες στον 21ο αιώνα ανά τον κόσμο όταν εκφράζουν τη σεξουαλικότητα τους λογοκρίνονται, συλλαμβάνονται, κακοποιούνται, υφίστανται ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων μέχρι και δολοφονούνται.

Συνοψίζοντας, αξίζει να τονιστεί ότι η διεκδίκηση της σεξουαλικής ελευθερίας των γυναικών αποτελεί μια πολιτική διεκδίκηση. Οι γυναίκες σήμερα βρίσκονται στο μεταίχμιο της ιστορίας που μπορούν να διεκδικήσουν το δικαίωμα τους στην έκφραση και στην απόλαυση. Έχοντας πλέον αντιληφθεί την επιρροή της πατριαρχίας στις ζωές τους, προτείνεται μελλοντικά η περαιτέρω έρευνα της εξάλειψης των παραγόντων που εμποδίζουν την έκφραση της σεξουαλικότητας με σκοπό οι γυναίκες να εκφράζονται ελεύθερα και ισότιμα.

Συγγραφείς άρθρου

Ιωάννης Βαγγέλογλου

Προπτυχιακός Φοιτητής Ψυχολογίας
Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Εκπαιδευόμενος στην Γνωσιακή-Συμπεριφορική Υπνοθεραπεία στο Κέντρο Ψυχοθεραπείας και Μοντέρνας Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας

Γρηγόριος Θεοδώρου

Προπτυχιακός Φοιτητής Ψυχολογίας
Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Κοκκίνη, Μ. (2019, August 16). Η γυναικεία μόδα στη μινωική Κρήτη. LiFO.gr. lifo.gr/culture/arxaiologia/i-gynaikeia-moda-sti-minoiki-kriti
2. Λεοντίδου, Ε. (2019). Γυναικεία σεξουαλικότητα από την σάρκα στο πνεύμα. Κέδρος
3. Λιότζης, Ε. (2017). Πορνογραφικοποίηση: Ιχνηλατώντας τη σύγχρονη σεξουαλικότητα. Futura.
4. Παπαδάκη, Λ. (n.d.). Φεμινισμός και Αντικειμενοποίηση. Πανεπιστήμιο Κρήτης. Retrieved December 26, 2023, from student.cc.uoc.gr/uploadFiles/179-%CE%A6%CE%92234.1/Feminismos%20antikeimenopoiisi%20final.pdf
5. Παπαθανασίου, Ν. , Χρηστίδη, Ο.Ε, (2020) Συμπερίληψη και Ανθεκτικότητα: Βασικές Αρχές ψυχοκοινωνικής στήριξης σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου. Gutenberg
6. Sexism: See it. Name it. Stop it. (n.d.). Human Rights Channel. human-rights-channel.coe.int/stop-sexism-en.html
7. Szymanski, D. M., Moffitt, L. B., & Carr, E. R. (2010). Sexual objectification of women: Advances to theory and research. The Counseling Psychologist, 39(1), 6–38. doi.org/10.1177/0011000010378402
8. UN Women ad series reveals widespread sexism. (2013, October 21). UN Women - Headquarters. Retrieved January 4, 2024, from unwomen.org/en/news/stories/2013/10/women-should-ads