Οι Γνωσιακές Ψυχοθεραπείες και το Τρίτο Κύμα Ψυχοθεραπειών στις Αγχώδεις Διαταραχές (Βιβλιοπρόταση για Επαγγελματίες)

Το βιβλίο αυτό, δημιουργήθηκε από την επικαιροποίηση των γνωσιακών-συμπεριφορικών γνώσεων στις αγχώδεις διαταραχές καθώς και την παρουσίαση των θεραπειών της λεγόμενης τρίτης γενιάς θεραπειών ή τρίτου κύματος.

Οι πρωταγωνιστές του 3ου κύματος διεύρυναν την έννοια των γνωσιών, δίνοντας περισσότερη προσοχή, αντί του περιεχομένου, στις διεργασίες της σκέψης (μηρυκασμός και ανυσηχία), επινοώντας νέους τρόπους τροποποίησής τους.

Ο Γιάννης Παπακώστας, συγγραφέας του βιβλίου, δεν κράτησε τη γνώση για τον εαυτό του. Τη μοιράστηκε με τους συναδέλφους του και τους μαθητές του. Και, όταν λέμε γνώση, δεν εννοούμε μόνο τη γνώση που αποκτάται από τη μελέτη κειμένων αλλά και νέα γνώση που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι με την έρευνα και αποκτούμε με τη συνεχή κλινική πρακτική.

Η Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία είναι ο χώρος όπου ο Παπακώστας αρίστευσε. Έχει ασχοληθεί στην επιστημονική του ζωή με πολλά αντικείμενα και σε κάθε ένα από αυτά έχει αφήσει το θετικό του στίγμα, όμως οι γνωσιακές ψυχοθεραπείες είναι το αντικείμενο που έχει συνδεθεί στενότερα από οποιαδήποτε άλλη συμβολή του με το όνομά του. Στη συνείδησή όλων μας Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και Παπακώστας είναι έννοιες σχεδόν ταυτόσημες και όχι μόνο στον ελληνικό χώρο.

Η γνωσιακή ψυχοθεραπεία σήμερα αναγνωρίζεται ως μια μεγάλη οικογένεια προσεγγίσεων που εδράζονται σε στρατηγικές, βασισμένες σε ερευνητική επιβεβαίωση, σχεδόν σε κάθε ψυχολογικό πρόβλημα.

Αποσπάσματα από το βιβλίο Οι γνωσιακές Ψυχοθεραπείες και το Τρίτο Κύμα Ψυχοθεραπειών στις Αγχώδεις Διαταραχές

1. «Το άτομο με ΔΓΑ (Διαταραχή Γενικού Άγχους) υπερεκτιμά την πιθανότητα και τις συνέπειες της απειλής, ενώ υποτιμά τις δυνατότητες και τα μέσα -δικά του ή των άλλων- να τα βγάλει πέρα με την απειλή. Η ΔΓΑ συμβαίνει σε άτομα που συστηματικά παρερμηνεύουν τον κίνδυνο, λόγω ύπαρξης ειδικών αγχογόνων σχημάτων που προδιαθέτουν, καταγράφουν ευκολότερα και επεξεργάζονται τις πληροφορίες αναφορικά με απειλή, με επιλεκτικό καταστροφικό τρόπο».

2. «Ως ενοχή ορίζεται μα ανεπιθύμητη συγκινησιακή κατάσταση ενός ατόμου, απόρροια σύνδεσης, με εγώ-ασύμβατες πράξεις, παραλήψεις πράξεων η προθέσεων του ατόμου. Το άτομο αναγνωρίζει ότι έχει παραβιάσει κάποια προσωπική ηθική αξία ή κάποιο κοινωνικό πρότυπο.

Η ικανότητα βίωσης ενοχής είναι παγκόσμια, η έκφρασή της μαθαίνεται. Η ενοχή δίνει πληροφορίες για τη συμπεριφορά του ατόμου και βοηθά στην προπαρασκευή και κινητοποίηση αλλαγής συμπεριφοράς. Μια π.χ φυσιολογική ενοχή, ευνοεί τύπους συμπεριφοράς που δυναμώνουν τις σχέσεις.

Αν λ.χ. οι άνθρωποι νιώθουν ενοχές γιατί πλήγωσαν, παραμέλησαν ή απογοήτευσαν τους συνανθρώπους τους, θα αλλάξουν τη συμπεριφορά τους για να απαλύνουν την ενοχή, με τρόπους που πιθανόν να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τις σχεσεις τους».

3. «Ο μηρυκασμός ορίζεται ως μια επαναληπτικότητα της σκέψης, αναφορικά μα παρελθούσες απώλειες (λάθη, παραλήψεις) και στοχεύει στο να μειώσει τη δυσφορία που προκαλείται από αντιλαμβανόμενες απώλειες. Πρόκειται για έναν γνωσιακό τρόπο απάντησης στο στρες που συνεπάγεται επίμονο εστιασμό, με την προσοχή και τη συνείδηση αιχμάλωτες σε ένα δυσφορικό γεγονός, στις πιθανές αιτίες και τις συνέπειές του.

Οι σκέψεις επανέρχονται, μολονότι απουσιάζουν οι περιβαντολλογικές συνθήκες που θα απαιτούσαν αυτού του είδους σκέψεις. Στο μηρυκασμό, πρωταρχικός συνειδητός στόχος του ατόμου είναι να κατανοήσει τη σημασία ενός γεγονότος, αναζητώντας απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως, γιατί νιώθω έτσι; τι σημαίνει αυτό για μένα; πως μπορώ να νιώσω καλύτερα;».

Δείτε τα περιεχόμενα του βιβλίου Οι γνωσιακές Ψυχοθεραπείες και το Τρίτο Κύμα Ψυχοθεραπειών στις Αγχώδεις Διαταραχές

Διάγνωση και ταξινόμηση ψυχικων διαταραχών
Άγχος και αγχώδεις διαταραχές
Επεξεργασία πληροφοριών
Έκθεση
Νοητική απεικονιστική
Πρόσδεση (Attachment)
Ψυχοθεραπευτικές σχέσεις
Ενσυναίσθηση (Empathy)
Διαταραχή πανικού
Αγοραφοβία
Ειδικές φοβίες
Διαταραχή κοινωνικού άγχους
Διαταραχή Γενικευμενου Άγχους (ΔΓΑ)
Ιδεο-ψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ)
Διαταραχές Ιδεοψυχαναγκαστικού Φάσματος
Διαταραχή Μετατραυματικού στρες (ΔΜΤΣ)
Θεραπεία σχημάτων (Schema therapy)
Συναίσθημα
Συγκινήσεις
Συμπόνια και αυτοσυμπόνια
Αηδία (απέχθεια, δυσγευσία: disgust)
Διεργασίες της σκέψης και μορφές σκέψης κλινικής σημασίας
Μεταγνωσιακή θεραπεία (Wells)
Γνωσιακή θεωρία εστιασμένη στον μηρυκασμό για τη θεραπεία της υπολειπόμενης κατάθλιψης
Θεραπεία τρίτου κύματος
Μείωση του στρες βασισμένη στην ευσυνειδητότητα
Διαλεκτική-Συμπεριφορική Θεραπεία
Γνωσιακή θεραπεία βασισμένη στην ευσυνειδητότητα
Θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης
Άλλες μη ταξινομούμενες θεραπείες
Νοο-κατασκευαστική θεραπεία (Constructive Psychotherapy)
Θετικές ψυχοθεραπείες
Πνευματική θεραπεία