Η έννοια της επιτυχίας. Ποιοι είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι εργαζόμενοι και πως η θεραπεία Γκεστάλτ μπορεί να βοηθήσει στην εύρεση ιδανικής εργασίας

Τελικά τι ονομάζουμε επιτυχία σήμερα; Μια έννοια τόσο ασαφής που παίρνει σχήμα κάθε φορά από τα σημεία των καιρών, τα στερεότυπα και την εκάστοτε κουλτούρα. Ο ορισμός που αποδίδεται σήμερα στην επιτυχία ξεφεύγει σε πολλές περιπτώσεις από το «ανθρωπίνως δυνατόν» και κατατάσσεται περίτρανα στις αρνητικές επιπτώσεις της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού σε μια εποχή που μαστίζεται από οικονομική και από κοινωνική κρίση.

Ποιοι είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι εργαζόμενοι

Καθημερινά προσπαθείς να κάνεις τα πάντα σε μια προσπάθεια να είσαι στη λίστα με τους καλύτερους υποψήφιους εργαζομένους.

Και ποιοι είναι αυτοί οι καλύτεροι; Κι όμως η εποχή δίνει ξεκάθαρα την απάντησή της.

Είναι εκείνοι που θα έδιναν τον καλύτερο τους εαυτό για την δουλειά και την εταιρεία τους. Είναι αυτοί που αγαπούν την προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη. Εκείνοι που φτάνουν στο κόκκινο τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες και κινούνται με περίσσια άνεση στο χώρο. Εκείνοι που πάντα είναι περιποιημένοι και κομψοί ανεξαρτήτως ψυχολογικής και σωματικής κούρασης, κρατώντας ψηλά τους κανόνες περί dress code.

Είναι εκείνοι που έχουν καταφέρει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και δεν τίθεται λόγος να διαταράξουν την καλή τους εργασιακή αποδοτικότητα. Είναι εκείνοι που έχουν προσωπικά ενδιαφέροντα και μελετούν για να διευρύνουν το πνεύμα τους και να φέρουν την «επόμενη» μέρα στη δουλειά πιο καινοτόμες ιδέες. Είναι αυτοί που έχουν το στήσιμο και τον αέρα της επιτυχίας, την αυτοπεποίθηση και το θάρρος να διεκδικήσουν, να διαπραγματευτούν, να λάβουν αγόγγυστα πρωτοβουλίες, να προσαρμόζονται εύκολα και να είναι πλήρως εναρμονισμένοι και συμφιλιωμένοι με την αβεβαιότητα. Να γνωρίζουν καλά από υπολογιστές και να παίζουν στα δάχτυλα τα πληροφοριακά συστήματα, φυσικά να μιλούν άπταιστα ξένες γλώσσες, ειδικά αγγλικά. Εξυπακούεται το να είναι φιλικοί, συνεργάσιμοι και «ομαδικοί παίχτες».

Αποκτήστε το βιβλίο της Rut Neves Πίστεψε σ' εσένα από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης του Psychology.gr

Τέλειος άνθρωπος και επαγγελματίας. Υπάρχει;

Νομίζω ότι μόλις συλλάβαμε την ιδέα του τέλειου ανθρώπου και επαγγελματία. Μια ιδέα που τελικά  επισύρει περισσότερα περιστατικά κατάθλιψης απ' όσα νομίζαμε. Ένα μοντέλο άφταστο που η ύπαρξη του γεννά φόβους, αίσθηση ανικανότητας, μειονεξίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και τελικά ακινητοποίησης.

Μήπως τελικά η επιτυχία είναι πιο απλή και δεν χρειαζόμαστε 100 ζωές και αν για να την προσελκύσουμε; Μήπως αρκεί να ρίξουμε μια διερευνητική ματιά μέσα μας για να δώσουμε απάντηση στο τι πραγματικά εμάς μας αρέσει χωρίς να φιμώνουμε τη φωνή που απεγνωσμένα ωρύεται για την ικανοποίηση των πραγματικών μας αναγκών;

Ας δεχτούμε πως τέλειοι δεν θα είμαστε ποτέ, συνεπώς δεν είναι δυνατό να είμαστε σε όλα ταυτόχρονα καλοί. Ξεχωριστοί υποψήφιοι εκτός των τυπικών προσόντων μπορούμε να γίνουμε όταν μπορούμε να αφήσουμε το στίγμα μας, έχοντας απόθεμα δυνάμεων να εντρυφήσουμε στο τομέα μας βάζοντας πραγματική αγάπη.

Η ανάγκη για τελειότητα ως αιτία κατάθλιψης

Διαβάζοντας τα παραπάνω θα μπορούσαμε να πούμε με σιγουριά πως μόλις προσεγγίσαμε ένα αίτιο κατάθλιψης, χρόνιου άγχους, εργασιακής εξουθένωσης, νευρωτικών διαταραχών και άλλων ψυχολογικών προβλημάτων καθώς και ψυχοσωματικών νοσημάτων. Όμως παρά τις διαπιστώσεις και τις έρευνες της ψυχολογίας και των κοινωνικών επιστημών το σκηνικό δεν αλλάζει σημαντικά. Συχνά συναντάμε ανθρώπους κατηφείς, ανόρεχτους και προβληματισμένους με την εργασιακή τους ζωή. Μπορεί να δυστυχούν, να εκτοξεύουν κατηγορώ και να προσπαθούν να διανοητικοποιήσουν τις καταστάσεις που ζουν αλλά να μην μπορούν να κάνουν ένα βήμα προς την πλευρά της αλλαγής.

Στο σημείο αυτό, και προσπαθώντας να βρούμε συγκεκριμένες λύσεις στο πρόβλημα, αξίζει να τονίσουμε πως η Οργανωσιακή Ψυχολογία, ο Υπαρξισμός, η Θετική Ψυχολογία καθώς και η Μορφολογική προσέγγιση προσπαθούν η κάθε μια να μελετήσουν συμπεριφορά και να προάγουν την έννοια της υποκειμενικής ευτυχίας και άρα την να ορίσουν την επιτυχία με τρόπο μοναδικό και διαφορετικό, κομμένο και ραμμένο σε κάθε προσωπική ιστορία.

Οι δυνατότητες του ανθρώπου σύμφωνα με τη Θετική ψυχολογία και τον Υπαρξισμό

Κοινό χαρακτηριστικό του Υπαρξισμού και της Θετικής Ψυχολογίας είναι η πίστη στις δυνατότητες του ανθρώπου. Οι προσεγγίσεις αυτές απέχουν από τις ουτοπικές σκέψεις όπου τα αρνητικά συναισθήματα είναι απόντα. Αντίθετα, θεωρούν δεδομένη μια επερχόμενη δυσκολία και συνάμα πιστεύουν πως κάθε άνθρωπος διαθέτει όλα τα απαραίτητα εφόδια για να τη διαχειριστεί. Επίσης, το νόημα της ζωής είναι σημαντική μεταβλητή που προσεγγίζεται διεξοδικά και από τις δύο προσεγγίσεις. Ακόμη, το να ζεις με βάση τις αρετές και τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα σου είναι μια αρκετά σημαντική παραδοχή των παραπάνω.

«Με νόημα και σκοπό ζωής», αυτό το είδος ζωής αντιπροσωπεύει μια ιδανική κατάσταση στην οποία το άτομο βιώνει πολλά θετικά και διαφορετικά συναισθήματα, αξιοποιεί τις ικανότητές του και χρησιμοποιεί τα δυνατά σημεία, προκειμένου να επιτύχει σκοπούς πέρα από ιδιοτελής όφελος και σε εξυπηρέτηση άλλων ανθρώπων.

Η με «νόημα και σκοπό ζωή» επιτυγχάνεται κάτω από 3 βασικές προϋποθέσεις:

1. την ύπαρξη θετικών και ουσιαστικών σχέσεων με τους άλλους,
2. την ύπαρξη θετικών χαρακτηριστικών προσωπικότητας και τη βίωση θετικών συναισθημάτων,
3. τη αποφυγή της υπερβολής.

Θετικότητα και θετικά συναισθήματα

Σημαντικός όρος για το ζήτημα που πραγματευόμαστε είναι αυτός της Θετικότητας.Τον όρο αυτό εισήγαγε η Barbara Fredrickson, προκειμένου να περιγράψει τη σωματική, γνωστική και συναισθηματική κατάσταση του ατόμου όταν αυτό βιώνει θετικά συναισθήματα ή βρίσκεται σε θετική διάθεση. Τα συναισθήματα αυτά δεν αποτυπώνονται μόνο σε λέξεις ή σ’ ένα χαμόγελο, αλλά σύμφωνα με την Fredrickson βιώνονται πολύ ουσιαστικά, με συνέπεια να αλλάζει όχι μόνο ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, αλλά παράλληλα και η βιοχημική ισορροπία του σώματός μας.

Τα θετικά συναισθήματα για τα οποία γίνεται λόγος είναι: η αγάπη, η χαρά, η ευγνωμοσύνη, η γαλήνη, το ενδιαφέρον, η έμπνευση, η ελπίδα, η υπερηφάνεια και το δέος. Βέβαια για να αναπτυχθεί η θετικότητα, δεν αρκεί η βίωση τους αλλά και η κατάλληλη νοηματοδοτήση αυτών.

Πολλές φορές το άτομο χρειάζεται να καταβάλει συστηματική προσπάθεια προκειμένου να βρει το θετικό στη ζωή του.

Στη πρόταση αυτή όμως ελλοχεύουν 2 κίνδυνοι. Ο πρώτος αφορά την υπερ- ανάλυση, δηλαδή στην εκτεταμένη γνωστική προσπάθεια των ατόμων να κατανοήσουν θετικές στιγμές και καταστάσεις και ο άλλος είναι το γεγονός ότι δεν αρκεί η δύναμη της θέλησης για να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αισθάνεται. Χρειάζεται μια ενσυνείδητη προσπάθεια, κατά την οποία το άτομο μαθαίνει να μην αγνοεί και να μην υποβαθμίζει τα θετικά συναισθήματα που εγγενώς υπάρχουν στη καθημερινή του δραστηριότητα. Στη πραγματικότητα.

Το άτομο δεν χρειάζεται να δει άσπρο στο μαύρο, φώς στο τούνελ ή οποιαδήποτε άλλη μεταφορά η οποία αποτυπώνει τη διαδικασία μετουσίωσης μιας κατάστασης από αμιγώς αρνητική σε θετική. Χρειάζεται, όμως, να είναι «ανοιχτό» στο να δει και να βιώσει θετικά συναισθήματα και καταστάσεις όταν αυτές εμφανίζονται στη ζωή του. Η παραπάνω διατύπωση διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση στο τυχαίο μια απαραίτητη δεξιότητα που χρειάζονται οι υποψήφιοι του σήμερα σ’ ένα δυναμικά μεταβαλλόμενο κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό και εργασιακό σκηνικό, με τη δια βίου μάθηση να θεωρείται δεδομένη.

Η σημασία της θετικής συναισθηματικής διάθεσης

Έρευνες στο χώρο της Κοινωνικής Ψυχολογίας αποδεικνύουν ότι η θετική συναισθηματική διάθεση αυξάνει τη πιθανότητα να βοηθήσει κανείς άτομα που το έχουν ανάγκη. Ο αλτρουισμός, για παράδειγμα, βοηθάει το άτομο να αισθάνεται άξιο και σημαντικό, αυξάνοντας την πιθανότητα να προβεί ξανά σε ανάλογες πράξεις στο μέλλον. Από την άλλη πλευρά, ο άνθρωπος που δέχεται βοήθεια, αισθάνεται ευγνώμων, κάτι που ίσως του προκαλέσει την ανάγκη να ανταποδώσει, θέτοντας τη βάση για καλή συνεργασία. Το παραπάνω ενδιαφέρει ιδιαιτέρως το πεδίο της Οργανωσιακής Ψυχολογίας η οποία προσπαθεί να βελτιώσει κοινωνικές δεξιότητες, όπως τη συνεργασία με σκοπό τη καλύτερη ψυχολογική κατάσταση των εργαζομένων και την αυξημένη αποδοτικότητα τους καθώς και την αυξημένη αποδοτικότητα ολόκληρου του οργανισμού ως σύνολο.

Αξίζει να αναφερθεί πως η θετικότητα είναι αυτή που διευρύνει τον τρόπο σκέψης των ατόμων. Μπορούμε να κατανοήσουμε λοιπόν πως με βάση το παραπάνω ο θετικός προσανατολισμός στο μέλλον κρίνεται απαραίτητο εφόδιο τόσο για τον σχεδιασμό της σταδιοδρομίας, διευρύνοντας ορίζοντες και παρατηρώντας περισσότερες εναλλακτικές, όσο και για την ίδια την εργασία καθώς αυξάνει την δημιουργικότητα των ατόμων, κάνοντας τους ανοιχτούς σε προκλήσεις και καινοτόμες ιδέες.

Ψυχολογικές δυνάμεις

Εκτός των άλλων ο διευρυμένος αυτός τρόπος σκέψεις συνδέεται με πληθώρα ψυχολογικών χαρακτηριστικών, όπως αισιοδοξία, αποδοχή των άλλων, κινητοποίηση και ψυχολογική ανθεκτικότητα. Η λίστα των θετικών αυτών χαρακτηριστικών δεν περιορίζεται στα παραπάνω, αντιθέτως περιλαμβάνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου που το κάνουν ευπροσάρμοστο, ευέλικτο, ανοιχτό και έτοιμο να αντιμετωπίσει τις αρνητικές ή θετικές προκλήσεις που θα προκύψουν στην πορεία του. Συγκεκριμένα, κατά την Fredrickson, αυτά τα χαρακτηριστικά αναφέρονται ως ψυχολογικές δυνάμεις (psychological strengths), οι οποίες μπορούν να καλλιεργηθούν, να αναπτυχθούν και να εδραιωθούν σε όλους τους ανθρώπους, ως να επρόκειτο για μια συνήθεια.

Πώς η θεραπεία Γκεστάλτ μπορεί να βοηθήσει στην εύρεση ιδανικής εργασίας

Η Μορφολογική θεραπεία ή αλλιώς θεραπεία Γκεστάλτ μπορεί να εκπαιδεύσει το άτομο, στα παραπάνω, στο εδώ και στο τώρα. Τεχνικές όπως αυτές τις άδειας καρέκλας, της πρόβας, το παίξιμο της προβολής, η εξάλειψη της ενδοβολής, η τεχνική της αντιστροφής και η απαλοιφή των αναστροφών μας βοηθούν σημαντικά στο να αποκτήσουμε επίγνωση των δυσκολιών και των εσωτερικών συγκρούσεων μας στο παρόν. Η άμεση βίωση μιας εμπειρίας σ´ ένα προστατευμένο και ελεγχόμενο περιβάλλον μπορεί να προετοιμάσει το άτομο να αντιμετωπίσει αντίστοιχες καταστάσεις και εκτός θεραπευτικού πλαισίου.

Εξέχουσα θέση για την θεραπεία Γκεστάλτ έχει το σώμα. Η επίγνωση της σωματικής αίσθησης του συναισθήματος μπορεί να δώσει άμεσα πληροφορίες για το τι είναι αυτό που δυσαρεστεί ή ευχαριστεί το άτομο. Η ανατροφοδότηση αυτή μπορεί να συμβάλλει άμεσα στην εξέλιξη του ατόμου και να το ωθήσει να στραφεί προς την υποκειμενική του ευτυχία, θέτοντας κατάδικούς του και μοναδικούς στόχους προς επίτευξη.

Συμπερασματικά,  ικανές και αναγκαίες συνθήκες για την εύρεση της ιδανικής εργασίας είναι η επίγνωση και το ξεκαθάρισμα των αναγκών, των επιθυμιών μας, των στάσεων και των προκαταλήψεων, των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Η ανοιχτή στάση απέναντι στην αβεβαιότητα και το τυχαίο έχει πολλά να μας διδάξει. Σύμμαχος μας στα παραπάνω, ο εαυτός μας που επιθυμεί την αλλαγή και μια καλή θεραπευτική σχέση. 

Βιβλιογραφία

1. Fredrickson, B.L. & Losada, M.F. (2005). Positive affect and the complex dynamics of  human flourishing. American Psychologist, 60(7), 678-686.
2. Fredrickson, B.L.(2009). Positivity: Groundbreaking research reveals how to embrace hidden strength of positive emotions, overcome negativity, and thrive. New York: Crown.
3. Isen, A.M. (1987). Positive affect, cognitive process, and social behavior. In L.Berkowitz (Ed.), Advances in experimental social psychology (Vol.20). New York: Academic (pp.203-253).
4. Oatley, K.& Jenkins, J. M. (1996). Understanding Emotions. Cambridge, MA: Blackwell.
5. Wilson, T.D., Centerbar, D.B., Kermer, D.A., & Gilbert, D.T.(2005). The pleasures of  uncertainty: Prolonging positive moods in ways people do not anticipate. Journal of Personality and Social Psychology, 888, 5-21.
6. Σταλίκας. Α., & Μυτσίδου, Π. (2011). Εισαγωγή στη Θετική Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος.